Myrmeblog – blog hodowcy i badacza mrówek

Mrówki i ewolucja

W czasie 100 milionów lat od kiedy mrówki rozwinęły się na naszej planecie, wykształciły zadziwiające umiejętności. Niektóre z nich mogą być dla nas niezwykle trudne do wyobrażenia. W kolejnych wpisach postaram się pewne przystosowania opisać i dokonać wyjaśnienia po co daną cechę "dziwne mrówki" wykształciły w toku swojej ewolucji.

Jestem przekonany, że o niektórych faktach dowiecie dopiero po przeczytaniu moich wpisów, dlatego zachęcam was do stałej lektury.

Źródło: http://www.alexanderwild.com/Ants/Taxonomic-List-of-Ant-Genera/Odontomachus/i-H9mQQ9x/3/XL/bauri2j-XL.jpg

Odontomachus baurine

Na początek chciałbym przybliżyć wam mrówkę z rodzaju Odontomachus. Jej niezwykła umiejętność ukryta jest w jej narządów gębowych. Bowiem Odontomachus baurine zdumiewa błyskawiczną szybkością i siłą zamykania swoich żuwaczek. Jej uderzenie jest tak silne, że gdy robotnica uderza w twardą powierzchnię, wylatuje w powietrze na odległość dochodzącą do 40 centymetrów.

Oglądając film, w którym Odontomachus baurine natrafił na larwę jakiegoś owada, mogłem zobaczyć jak po jednym uderzeniu żuwaczkami larwa stawała się niezdolna to jakiejkolwiek obrony. Żuwaczki działające jak nożyce potrafiły z niezwykłą siłą za jednym uderzeniem całkowicie obezwładnić ofiarę.

Pełny ruch od momentu zamykania żuwaczek do ich zatrzaśnięcia jest najszybszym ruchem dotąd zaobserwowanym w świecie zwierząt. Trwa on od 1/3 do jednej milisekundy.

Polowanie

Żuwaczki robotnicy tego gatunku pochwycają wszystko co znajduje się w ich zasięgu. Odontomachus baurine wyszukuje zdobycz, mając zawsze szeroko otwarte żuwaczki. W ten sposób w każdej chwili jest gotowa na zatrzaśnięcie swojej ofiary. Jak dokładnie wygląda proces polowania? Otóż w trakcie poszukiwanń robotnica stale porusza czułkami. Gdy jej narządy węchowe (znajdujące się na czubkach czułków) wykryją obcy organizm, mrówka wyrzuca z całej siły głowę ku przodowi. Wówczas powoduje to zetknięcie się włosków znajdujących sie na jej żuwaczkach z celem. Kiedy włoski ulegają poruszeniu mieśnie Odontomachus baurine zamykają żuwaczki w ciągu milisekundy. W ten sposób "nożyce" albo zatrzaskują ofiarę całkowicie ją paraliżując lub w przypadku większych organizmów przebijają je końcowymi ząbkami. Gdy zdobycz posiada miękkie ciało, żuwaczki są w stanie przeciąć ją na 2 części.

Sposób na obronę gniazda

Żuwaczki Odontomachus baurine posiadają także drugą równie ciekawą funkcję. Szybkie uderzenia pełnią także funkcję transportową podczas ataków wroga. Schylając głowę w dół w kierunku twardego podłoża zatrzaskują żuwaczki, dzięki czemu katapultują się w powietrze spadając prosto na wroga. Tezę taką wysunął jeden ze znanych myrmekologów Bert Hölldobler obserwując jedno z gniazd mrówek z rodzaju Odontomachus. Gdy przybliżył się do mrowiska. Mrówki nagle trzasnęły swoimi "nożycami" spadając prosto na niego. Następnie zaczęły intensywnie żądlić. Reasumując, dziwne na pierwszy rzut oka przystosowanie okazało się genialnym sposobem zarówno podczas polowań jak i w czasie obrony gniazd.

Na koniec umieszczam filmik, przedstawiający robotnice z rodzaju Odontomachus: